نقد و بررسی بازی سرگذشت

سرگذشت، یک بازی اول‌شخص در سبک پازل است که می‌تواند در کنار ایجاد یک حس آرامش و انتقال مفاهیم آموزنده، چالش‌برانگیز بوده و ذهن شما را درگیر کند. با گیمین همراه باشید تا به نقد و بررسی بازی سرگذشت یا همان The Sojourn بپردازیم.

استودیو بازیسازی ایرانی راسپینا، پیش ‌از این با ارتش‌های فرازمینی شناخته می‌شد. ارتش‌های فرازمینی، یک بازی باکیفیت، با دوربین اول‌شخص و در سبک شوتر بود که قدرت و مهارت بازیسازان ایرانی را در خلق آثار جذاب و قابل‌توجه، به‌خوبی نشان می‌داد.

با توجه به بودجه کم و زمان ساخت و انتشار بازی، ارتش‌های فرازمینی به‌عنوان یک اثر ایرانی، در زمان خود، شاهکاری محسوب می‌شد که تاکنون نیز، هیچ بازی مشابهی در ایران، نتوانسته روی دست آن بزند.

سرگذشت، اما نسبت به ارتش‌های فرازمینی، کاملاً متفاوت است. اگر ارتش‌های فرازمینی را یک بازی با تقلید از آثار خارجی مشابه بدانیم، این موضوع برای سرگذشت به ‌هیچ‌وجه صدق نمی‌کند. علاوه بر این، سرگذشت در سبک پازل بوده و یک تجربه کاملاً جدید برای استودیو راسپینا محسوب می‌شود. با این ‌وجود، سرگذشت نیز یک شاهکار را در سبک خود ارائه می‌دهد که این بار دلایلی همچون کمبود بودجه، باعث ناقص بودن آن نشده است.

داستان سرگذشت، یک ایده جالب که به‌خوبی به اجرا درآمده است

سرگذشت در یک دنیای کاملاً خیالی جریان دارد. در این دنیای خیالی، همه‌ چیز با دنبال کردن دو عدد نور که مسیر حرکت را به ما نشان می‌دهند، آغاز می‌شود. این نورها در برابر ما حرکت کرده و دنیای پیشِ رو را برایمان بازسازی می‌کنند. حال در همین دنیا، یک کودک به دنیا می‌آید. درواقع ما همان کودک هستیم که قرار است زندگی در این جهان شگفت‌انگیز را پیش ببریم.

روایت بازی از قسمتی به بعد، این‌گونه پیش می‌رود که با عبور از تعدادی پازل مشخص، با یک طراحی مجسمه مانند جدید روبرو می‌شویم که بخش زیادی از روایت داستانی بازی را به دوش می‌کشند.

بخش دیگری از آن ‌هم با تلفیقی از همین مجسمه‌ها و البته تغییرات محیط اطراف کاراکتر، پیش می‌رود. همچنین، سرگذشت سعی دارد یک اثر پرمعنا و مفهوم نیز باشد. بخش زیادی از بار معنایی این اثر، به دوش جملات و نامه‌هایی که در طی بازی با آن‌ها روبرو می‌شوید است.

این نوع از روایت، کاملاً با حال و هوای بازی سازگار بوده و در کنار پیش بردن داستان بسیار جذاب این اثر، مفاهیمی را به کاربر انتقال داده و شما را غرق در اتفاقاتی که در این دنیای رازآلود در جریان است می‌کند. این موضوع، خود انگیزه‌ای را برای حل پازل‌های بازی و در نتیجه پی بردن به سؤالاتی که در ذهنمان وجود دارد، ایجاد می‌کند.

• آنتی ناخونک بازی سرگذشت

پس از حل چند پازل و پیش رفتن داستان بازی، کاراکتر وارد فصل جدیدی از زندگی خود شده و بازی شما را وارد سراشیبی روایت داستانی خود می‌کند. چینش هرکدام از این فصل‌ها نیز با هوشمندی تمام انجام‌ شده است. بازی درواقع در دو بُعد تقریباً متفاوت جریان می‌یابد. یک جهان اصلی بازی که همه‌ چیز در آن پیش می‌رود و یک بُعد تاریک از همین دنیا وجود دارد.

اما ایرادی که به روایت داستانی بازی تا حدودی وارد است، پیشروی کند روایت سرگذشت است که با پیش رفتن در بازی، بجای حل سؤالات ایجادشده در ذهن به تعداد آن‌ها می‌افزاید. البته این سؤال‌ها بی‌پاسخ نیز نمی‌مانند!

همچنین داستان زیبای سرگذشت، با یک پایان‌بندی زیبا و فوق‌العاده جالب که به خیلی از سؤالات ما پاسخ می‌دهد، به اتمام می‌رسد. پایان سرگذشت بسیار الهام‌بخش و قابل‌توجه است.

پازل‌ها، سرگرم‌کننده و چالش‌برانگیز هستند

از آنجایی ‌که سرگذشت، یک بازی در سبک پازل است، بیشتر از اینکه انتظار یک اثر روایی و پرمعنا و مفهوم را از آن داشته باشیم، انتظار داریم با پازل‌هایی سرگرم‌کننده و البته چالش‌برانگیز روبرو شویم. سرگذشت نیز، ترکیبی است از بازی‌های مختلفی در سبک پازل که انتظاراتمان را از این اثر کاملاً برآورده می‌کند.

پازل‌های بازی این‌گونه کار می‌کنند که باید با استفاده از دو بُعد جهانی که در آن حضور دارید، از پس آن‌ها بربیایید. بُعد تاریک جهان اصلی بازی، به شما امکاناتی می‌دهد. این امکانات می‌تواند یک پل آبی برای عبور از مکانی به مکانی دیگر، توانایی فعال ساختن موسیقی و بازسازی پل‌های تخریب‌شده یا تله پورت از موقعیتی به موقعیت دیگر باشد.

در کنار محدودیت‌هایی که بُعد تاریک این دنیا را برایتان از بین می‌برد، گاهی محدودیت‌هایی هم برایتان ایجاد می‌کند که شدیداً به زیبایی معماهای بازی می‌افزاید. به‌عنوان‌ مثال، وقتی در بُعد تاریک قرار می‌گیرید، یکسری موانع برای حرکت که در دنیای اصلی وجود نداشتند، ایجاد می‌شوند و اینجا است که نیاز به استفاده ترکیبی از بُعد روشن و تاریک بازی دارید.

همچنین برای ورود به این بُعد تاریک، راه‌های زیادی وجود دارد. ساده‌ترین راه ‌که از همان پازل‌های ابتدایی بازی وجود دارد، قرار گرفتن در داخل شعله‌های آتش آبی‌رنگ است که شما را برای مسافت مشخصی از بازی در بُعد تاریک نگاه می‌دارد.

سرگذشت، مکانیزم‌های زیادی را برای پازل‌های بازی در نظر گرفته است که تا فصل پایانی بازی، همچنان به تعداد و خلاقیتی که برای ساختشان صورت گرفته، افزوده می‌شود؛ مانند دروازه‌ای که با ورود به آن، وارد بُعد تاریک می‌شوید یا چشمی جادویی که تا زمانی که به آن نگاه می‌کنید، می‌توانید از امکانات بُعد تاریک بهره ببرید.

با ورود هر مکانیزم، بازی با پازل‌های آسان آن را به شما می‌آموزد. سپس با پیشروی در بازی، آن را با مکانیزم‌های گذشته ترکیب می‌کند و پازل‌های بازی، رفته‌رفته دشوارتر می‌شوند.

هر فصل بازی از شروع فصل پیشین خود دشوارتر است. این دشواری تا پایان آن فصل به اوج خود رسیده و با ورود به فصل جدید، دوباره شما را با پازل‌های آسان‌تری روبرو می‌کند تا آهسته‌آهسته، شما را وارد چالش‌های سخت‌تر کند.

ورود آهسته این مکانیزم‌ها، باعث می‌شود پازل‌های بازی دچار تکرار بیش ‌از حد نشوند و مدام در حال تغییر کردن باشند. درنتیجه با توجه به مدت‌زمان زیادی که ممکن است در سرگذشت برای حل پازل‌های آن بگذرانید تا حدودی باعث می‌شود حس تکراری بودن برایتان ایجاد نشود.

سرگذشت با پازل‌هایش حتی می‌تواند قدری احساس اضطرار و هیجان را نیز در شما ایجاد کند تا پس از عبور از پل‌های آبی و سنگی آن، نفس راحتی بکشید.

پازل‌های بیشتر و دشوارتر

بیایید فرض کنیم که شما با حل پازل‌های اصلی، چندان به چالش کشیده نشده‌اید یا قصد دارید از مکانی که در آن قرار دارید، چیزهای بیشتری عایدتان شود. اصلاً نگران نباشید! پس از ورود به فصل دوم و حتی قدری پیش از آن، چالش‌هایی اضافه بر پازل‌های اصلی، در بازی قرارگرفته است که گاهی می‌توان جداگانه وارد آن‌ها شد و گاهی با انجام مأموریت اصلی هر مرحله و دنبال کردن مسیر نوری که آن‌ را رها کرده‌اید، مکانی به شما نمایش داده می‌شود که برای رسیدن به آن باید پازل جدیدی را حل کنید.

این پازل‌ها، وقتی جذابیت و دشواری بالایی پیدا می‌کنند که باید با استفاده از وسایل مربوط به پازل اصلی و وسایل جدید بازسازی‌شده در مسیر نور، آن‌ها را حل کنید.

اما فکر می‌کنید با حل این پازل‌ها، چه چیزی به‌دست می‌آورید؟ یک متن یا نامه پندآموز! هرچند، ارزش مفهومی این جملات، به‌خودی‌خود بالا است و به بار آموزشی بازی می‌افزاید، اما بازی هیچ دلیل قانع‌کننده دیگری برای حل این پازل‌های نسبتاً پیچیده به شما نمی‌دهد. شاید بهتر می‌بود به‌دست آوردن این متون، حداقل باعث ایجاد تغییری در روند یا پایان‌بندی داستان بازی شود.

دنیای رویایی سرگذشت، اتمسفر فوق‌العاده قدرتمندی دارد

اما پس از صحبت درباره بخش‌های چالش‌برانگیز و آموزنده بازی، به قسمت آرامش‌بخش سرگذشت می‌رسیم. هرچند داستان و روایت بازی تا حدودی، حس آرامش جالب را از دنیای سرگذشت به بازیباز منتقل می‌کند، اما طراحی زیبای محیط‌های بازی و اتمسفر خیال‌انگیز آن، موضوع دیگری است که من را جذب ساخته جدید راسپینا کرد.

این استودیو بازیسازی، پیش ‌از این نیز با ارتش‌های فرازمینی، نشان داده است که تا چه حد در طراحی اتمسفر قدرتمند و محیط‌های باکیفیت مهارت دارد، اما سرگذشت به لطف استفاده از موتور آنریل انجین ۴ و مهارت بالای سازندگان، می‌تواند شما را غرق در جهان پر رمز و راز و البته آرامش‌بخش خود کند.

بازی سرگذشت از همان ابتدا، اتمسفر قوی و محیط‌های باکیفیت خود را به همراه نورپردازی زیبا، به رخ بازیباز کشیده و خیالش را از این منظر راحت می‌کند.

پیش ‌از این، درباره اینکه ورود مکانیزم‌های جدید، می‌تواند تا حدودی حس تکرار را در این اثر از بین ببرد، صحبت کردیم، اما موضوعی که بیش از هر چیز دیگر برای من جذاب است، تصویری است که سازندگان پس از احساس خستگی و تکراری شدن یک محیط، برابر دیدگانتان به نمایش درمی‌آورند.

درست پس از به اتمام رسیدن هر فصل و قرار گرفتن در سراشیبی روایت سرگذشت و ورود به فصل جدیدی از زندگی کاراکتر اصلی، با یک محیط فوق‌العاده جذاب و متفاوت از لحاظ بصری، روبرو می‌شوید. وقتی ذره‌ذره این محیط‌ها در برابر چشمتان ساخته می‌شوند و این کار به اتمام می‌رسد، دوست دارید تنها دقایقی را به تماشا و لذت بردن از آن، صرف کنید.

از سوی دیگر، موضوعی که به این محیط‌ها جان می‌بخشد، رنگ‌های شاداب و آرامش بخشی است که در طراحی‌شان به‌کار رفته است. این موضوع، محیط‌های بازی را بیش ‌از پیش رویایی و البته زیبا می‌کند.

موسیقی خوب است، اما کم است!

موسیقی سرگذشت، از دیگر ارکان این اثر است که باعث ایجاد حسی آرامش‌بخش در بازیباز شده و با اتمسفر آن نیز سازگار است، اما مشکل این است که این موسیقی جذاب و آرامش‌بخش را باید تا پایان بازی بشنوید. به همین دلیل، به‌شخصه در اواخر بازی ترجیح می‌دادم این موسیقی را دیگر نشنوم و تنها به حل پازل‌ها و تماشای محیط‌های زیبای این اثر بپردازم.

در کنار موسیقی زیبا، صداگذاری بازی نیز دقیقاً با دنیا و اتمسفر آن سازگار است و حس تصنعی بودن را به کاربر منتقل نمی‌کند.