سال‌های زیادی است که نقد ننوشته‌ام و الآن برایم مقادیری سخت است، اما خیلی دلچسب و جذاب. واقعیت امر این است که نحوه‌ی نوشتن نقد را هم اجمالاً فراموش کرده‌ام، ولی سعی می‌کنم مطلب مفید و خواندنی‌ای بنویسم. به عزت خودتان خواهید بخشید.

چند روز طول کشید تا این مطلب را بنویسم. دلیل اصلی‌اش این بود که داشتم فکر می‌کردم که بالاخره بازی فرمانده مقاومت: نبرد آمرلی بازی خوبی بود یا بد. البته که به نتیجه خاصی نرسیدم و تصمیم گرفتم مطلب را طوری بنویسم که شما خودتان تصمیم بگیرید که بازی خوب است یا بد.

من از خیلی قبل منتظر این بازی بودم، چرا که چند وقت پیش رونمایی شده بود و در عین حال به نظرم موضوعش هم خوب بود. بالاخره سردار سلیمانی یک جنگجو بوده و تخصصش هم جنگ‌های چریکی و شهری و مقابله با اغتشاشات.

همه‌ی این‌ها موضوعاتی هستند که برای گیم ساختن، خوراک خوبی فراهم می‌کنند. به این عناوین اضافه کنید اسم قاسم سلیمانی را که فردی مشهور و یک قهرمان جنگ است. به نظرم همه چیز مهیا بود که یک محصول تاریخی را ببینیم، اما بازی را که شروع کردم یک ضدحال بزرگ خوردم. ما با کاراکتر سردار بازی نمی‌کنیم، بلکه فرد ناشناسی به اسم بصیر کاراکتر قابل بازی است. با خودم گفتم بالاخره که سردار در جایی وارد می‌شود… اما نشد که نشد. همینطور که بازی جلو رفت، بصیر نقشش را به رضا و رامین و غیره داد، ولی سردار نیامد که نیامد.

انتظار برای دیدن سردار طولانی شد تا آخر گفتم، بالاخره در مرحله‌ی آخر که میاید، اما باز هم نیامد! بله دوستان به نظر می‌رسد سازندگان بازی فرمانده مقاومت اساساً ما را سرکار گذاشته‌اند. کاراکتر سردار، فقط ده ثانیه آخر بازی می‌آید و قابل بازی کردن هم نیست. به نظرم این کار خیلی غیراخلاقی است که عکس فردی مثل سردار سلیمانی را روی پوستر و جلد بازی درج کنی، ولی محصول تقریباً هیچ ربطی به او نداشته باشد. به‌راحتی می‌شد آن ده ثانیه آخر بازی را هم کات کرد و اسم بازی را مثلاً گذاشت نبرد آمرلی یا نجات بزرگ یا هر چیز دیگر.

داستان

از این موضوع که بگذریم، داستان بازی چنگی به دل نمی‌زد. اصولاً داستان گفتن وسط بازی‌های اکشن شوتر، کار خیلی سختی است. در خلال بازی کردن معمولاً روایت پیش نمی‌رود و فریز می‌شود و بازیساز مجبور است همواره کات سین در آن وسط‌ها اضافه کند. کات سین‌های این‌چنینی، هم هزینه‌بر هستند و هم حوصله سربر، چرا که معمولاً دو سه نفر صرفاً با هم حرف می‌زنند. این بازی هم همینطور است.

اما نقطه ضعف اساسی داستان بازی، این است که هیچ‌کس از افراد اصلی گروه، نه کشته می‌شوند نه خیانت می‌کنند. اگر فقط یک بار، یکی از این دو اتفاق در بازی می‌افتاد، من اینجا می‌نوشتم: عجب داستان جالب و هیجان‌انگیزی داشت! و دیگر هم غر نمی‌زدم، اما کامنت‌های فروشگاه هیولا به ما نشان می‌دهد که اغلب بازی‌کنندگان از داستان راضی بودند و تعریف کردند. عجالتاً همین برای یک تیم سازنده کفایت می‌کند.

حال و هوا

به‌زعم من، حال و هوای بازی در کل جالب است. درمورد اینطور بازی‌ها که موضوعی تاریخی را پوشش می‌دهند، بازیساز‌های ایران، معمولاً یک اشتباه بزرگ می‌کنند. آن اشتباه این است که بیش از حد به حال هوای محیط واقعی داستان، گیر می‌دهند؛ یعنی چی؟ یعنی اینکه اگر مثلاً داستان در شهر تهران می‌گذرد، اصرار دارند که تهران را انگ به انگ مدل‌سازی کنند و پالت رنگ و معماری و درخت و غیره را دقیقاً عین چیزی که در تهران است پیاده کنند. غافل از اینکه تهران خیلی هم جای جذابی به لحاظ بصری نیست، فلذا محصول نهایی برای گیمر جذاب نمی‌شود.

اما تیم سازنده‌ی بازی فرمانده مقاومت: نبرد آمرلی این اشتباه را نکرده که اگر می‌کرد، دقیقاً همینطور می‌شد. تیم سازنده، چندین مرحله با آب و هوای مختلف ساخته که احتمالاً نیمی از آن‌ها هیچ ربطی به آب و هوا و معماری عراق ندارد.

یک مرحله جنگلی است، یکی بیابانی، یکی شهری، یکی برف و کوهستان و یکی در ساختمان‌های تو در تو. این موضوع واقعاً بازی را جذاب کرده. من فکر می‌کنم اگر حال و هوای واقعی نبرد آمرلی پیاده‌سازی می‌شد، خیلی لوس و بی‌مزه بود. من می‌توانم به شما بگویم که بهترین قسمت بازی همین طراحی حال و هوا و محیط‌هاست که البته موتور آنریل ۴ هم در این فرایند، استاد است.

کارگردانی هنری

در حوصله‌ی این مطلب نیست که به شما بگویم کارگردانی هنری در ویدیو گیم چیست، اما این را می‌گویم که کاری بسیار سخت و عجیب است. کارگردان هنری در گیم باید از هیچ چیز، یک چیزی بسازد که هم خوشگل باشد، هم جذاب، هم مربوط به موضوع، هم به بیراهه نرود و هم قابل بازی باشد. من خودم یک بار می‌خواستم به یک تیم کوچک دونفره، پیشنهاد بدهم که من کارگردان هنری بازی شما بشوم. شب که رفتم در خانه و بیشتر فکر کردم، دیدم که هیچ ایده‌ای ندارم که این دونفر باید چه‌کار کنند، فلذا پیشنهاد را ندادم.

من فکر می‌کنم کارگردان هنری این بازی هر کسی بوده (که ما نمی‌دانیم) در کل خوب عمل کرده، کاراکترها خوب طراحی شده‌اند، محیط‌ها جذاب است، حال و هوای بازی خوب انتخاب شده و به غیر از گشایش بازی که خیلی توی ذوق می‌زند، بقیه‌اش مناسب و مکفی است. در باب گشایش بازی و روند پیشرفت در ادامه بیشتر حرف خواهم زد.

طراحی مرحله

مطمئن هستم که سرِ طراحی مرحله‌ی بازی فرمانده مقاومت، افراد طراح مرحله پیر شده‌اند. خیلی سختی کشیده‌اند و با احتمال خوبی احساس می‌کنند که بهترین کار را تحویل داده‌اند؛ اما من به شما می‌گویم که به قول مسعود فراستی، کار درنیامده عزیز.

طراحی مرحله شما خوب نبود، بلکه بد هم بود. فقط کافی است یک نفر به بازی گیر بدهد و بخواهد آن کاری را که طراح مرحله نخواسته، انجام بدهد. آن وقت بازی فاجعه می‌شود. اصلاً پیش نمی‌رود. وارد جزئیات نمی‌شوم، اما به شما می‌گویم که یکی دو نفر تستر و مهندس تضمین کیفیت، می‌توانستند بازی فرمانده مقاومت: نبرد آمرلی را به یک محصول تاریخی تبدیل کنند. الآن که دیگر دیر شده است، ولی تو را به خدا از همان اول خودتان را در برابر نقد قرار بدهید.

از گشایش تا انتها

مشخصاً روند بازی از ابتدا تا انتها یک چیز را به من احراز کرد، آن چیز این بود که تیم سازنده تازه‌کار است. منظورم این نیست که کلاً در ساخت گیم، تازه‌کار هستند، بلکه منظور این است که در ساخت بازی شوتر اول‌شخص، تازه‌کار هستند.

اوایل بازی بسیار بد بود، حتی می‌توانم بگویم فاجعه و کثافت بود، ولی هرچه جلوتر رفتیم، همه چیز بهتر شد. می‌توانم حدس بزنم که سازندگان بازی فرمانده مقاومت، بازی را رج نزده‌اند. این اصطلاح رج زدن را از سینما وام گرفته‌ام. احتمالاً بدانید که یک فیلم سینمایی که ساخته می‌شود، اینطور نیست که اولِ فیلم را همان اول بسازند و آخر فیلم را آخر. اصلاً این روال خیلی شدنی نیست. ممکن است سکانس پایانی و میانی فیلم را همان اول فیلمبرداری کنند، اما سازندگان بازی فرمانده از اول ساخته‌اند و جلو رفته‌اند، فلذا هرچه پیش رفته‌اند، تجربه‌شان بیشتر شده و بازی هم بهتر شده است.

چیزی که من می‌خواهم به شما بگویم، این است که اتفاقاً و اتفاقاً گشایش اینگونه بازی‌ها را باید آخر ساخت. مثل نوشتن کتاب است که مقدمه‌اش را آخر می‌نویسند. چرا؟ چون که مهمترین قسمت بازی است، مثل ورودی ساختمان که در معماری گفته می‌شود هویت ساختمان است؛ اما من حدس می‌زنم که گشایش بازی فرمانده مقاومت را همان اول ساخته‌اند و به همین دلیل، بدترین قسمتش است.

گیم پلی

گیم ‌پلی بازی در کل قابل‌قبول است، ولی مشکلات زیادی هم دارد. از جمله هوش مصنوعی دشمنان که به‌شدت ضعیف است. دشمنان تقریباً شبیه مترسک هستند و تلاش شده این موضوع با قدرت سلاح‌ها و سلامتی بالای آنان جبران شود.

جا داشت که اسلحه‌های بازی بیشتر بالانس می‌شد که مثلاً شات‌گان آنقدر قوی نباشد، یا اینکه کلاشینکف و ام ۴ خیلی شبیه تیربارهای خفیف عمل می‌کنند. اسلحه کمری بازی هم اساساً به دردی نمی‌خورد.

اما از همه بدتر، حمله‌ی تن‌به‌تن است. در موارد زیادی من توانستم به هفت هشت تا دشمن از روبرو حمله کنم و آن‌ها را فقط با یک ضربه از پا دربیاورم. این در حالی است که اگر می‌خواستم جایی کمین کنم و با تیراندازی آن‌ها را بکشم، خیلی سخت‌تر بود و بیشتر طول می‌کشید.

توجه داشته باشید که این‌ها ایرادات خیلی بزرگی نیستند، ولی تعدادشان که زیاد بشود بازی را تبدیل به یک محصول به‌دردنخور و سوخته می‌کنند. تمام این مشکلات هم با یکی دو نفر متخصص تضمین کیفیت، به‌سادگی قابل حل شدن هستند.

فنی

از این موضوع ناراضی هستم. البته که نسبت به دو بازی قبل منادیان بصیرت، فرمانده مقاومت خیلی بهینه‌تر بود، ولی باز هم بسیار جای کار دارد. احساس می‌کنم دلیل مشکلات فنی بازی، استفاده از پکیج‌های متعدد و عناصر (Asset) آماده در بازار آنریل است.

مشکلاتی که بازی در باگ‌های گرافیکی دارد، غیرقابل اغماض است. پارتیکل‌ها در خیلی از موارد اصلاً خوب نیستند و من فکر می‌کنم که از پکیج‌های آماده استفاده شده که صرفاً درست تنظیم نشده‌اند.

در جاهایی که مقدار پارتیکل‌ها زیاد می‌شود بازی کرش می‌کند. دیگر به این موضوع نمی‌پردازم که بازی کلاً با برخی کارت‌های گرافیکی مشکل دارد و کرش می‌کند یا اینکه کاراکتر داخل در و دیوار گیر می‌کند.

اما راه چاره برای تیم سازنده (که کلاً مجهول است) این است که از یک تیم حرفه‌ای تضمین کیفیت استفاده کنند. این بازی کلاً در تضمین کیفیت (QA) نقص دارد. الزامی هم با کار کردن با افراد ایرانی نیست. شرکت‌ها و فریلنسرهای چینی و هندی با مبالغ خیلی پایین به‌راحتی حاضر به همکاری هستند.

• آنتی-ناخونک بازی ایرانی فرمانده مقاومت: نبرد آمرلی

خرید بازی فرمانده مقاومت: نبرد آمرلی